Tình Ca Nhập Cuộc - Tùy Bút

1.

Từ một khởi điểm nào đó của cuộc hành trình tôi không còn nhớ rõ. Tôi không cần biết đến sự bắt đầu cũng như chẳng cần biết chặng sau cùng sẽ đến.

Ở một nơi nào đó tôi đã từng đi qua ở những nơi nào đó tôi sẽ đặt chân đến; tất cả đều đẹp; đều đem đến cho tôi những phấn khởi bất ngờ. Một đồng cỏ hoang; có màu xanh; sẽ có những bông hoa dại. Một con đường sỏi dốc bên cạnh một con suối trong xanh. Tôi sẽ thụ hưởng tất cả những vui sướng nhọc nhằn trong mọi hoan lạc; ưu tư.

Tôi đã đi chưa hết một phần đường trải dài; tưởng là vô tận – cả trong cuộc sống này – dù tôi biết rất rõ cái hữu hạn của nó. Con đường tôi đi, giữa khởi điểm và chỗ kết lộ trình gần gủi lắm. Chẳng có gì là không biên giới. Tôi không có được tầm nhãn quan thấu suốt ở vũ trụ không cùng. Tôi không có được cái tâm vô ngã; nhất quán; huyền diệu. Tôi đi giữa sự lần mò vô tận của cuộc nhân duyên. Hành trang đôi vai gánh nặng. Tâm hồn tôi nở hoa đón chào em. Đón chào tất cả.

Xin trang trọng mời em vào cuộc hành trình. Con đường đã trải rộng; như một tâm hồn bao la; đầy đủ hoa thơm cỏ lạ, đầy đủ mọi dốc, phẳng chông gai; sẵn sàng mọi hương vị ngọt bùi; cay đắng... xin mời em vào. Những bước chân nhung lụa.

2.

Chỉ còn một ngày nữa tôi sẽ lên đường. Tôi không mang theo gì trong bọc hành trang em ạ. Những gì có trong tay; tôi đành buông thả. Những gì ngoài tầm tay vói lại xê xích xa dần. Tôi sẽ để lại sau lưng quá nhiều. Tất cả của một phần đời đã gắng công gom góp giữ gìn. Niềm ao ước là một lần trở lại bên em; ngồi kể chuyện buồn vui; nâng niu lòng mình bằng những nét vẽ vời thêu dệt trên tấm thảm ấu thơ, đầy những vết tích nhọc nhằn của một thời loạn lạc.

Bây giờ tôi đang viết cho em – không, tôi đang viết cho tôi. Tôi đang nói một mình, chút vỗ về sau cùng cho một lần rời rã; cho một lần nhen nhúm. Tôi sẽ chẳng bao giờ có em trong giấc mộng thần tiên thêu dệt. Tôi đã cố vượt qua mọi lằn ranh giới hạn, tìm đến một hạnh phúc đích thực, trong đó có em; có mùa xuân cuộc đời; có nụ cười trẻ thơ sáng tối. Tôi sẽ mãi bồng bềnh với những ước mơ của một cuộc nhập thế huy hoàng. Em sẽ chẳng bao giờ có thực.

Trong cái im lặng không cùng, tôi sẽ không nói thêm một lời hò hẹn. Ngôn từ làm sao đủ để diễn đạt mọi chân thành. Thôi, xin một lần từ giã bình yên bằng những lời chào lặng lẽ. Một lần từ giã cho mãi mãi sau này. Hãy rẽ về mỗi hành trình đã định. Chào em trìu mến.

3.

Cầm tập san “Ba Sáu Chín” mở ra đọc lại bài thơ một lần viết vội gửi đăng, tôi cảm thấy ở đó những ý nghĩ chân thành. Ý nghĩ của một người xa xứ vọng về cố hương. Một người xa nhân tình nhớ về người yêu cũ. Phải, bây giời tôi đang nhớ về em; nhớ về cha mẹ, gia đình, bạn bè, phố xá.

Tôi đã thực sự bị lôi cuốn vào cuồng lưu cuộc chiến, sự việc mà thưở nhỏ tôi chẳng bao giờ ngờ. Tất cả sự đổi thay như bất chợt, đưa đẩy cái tâm hồn và cuộc sống đời người vào một ngã rẽ trái ngang.

Ở đây, sự xa lạ của những gì trông thấy và cuộc sống hàng ngày rồi sẽ dần dần quen thuộc. Trong cái tập thể sinh hoạt ồn ào tôi vẫn là người riêng lẻ. Tâm hồn tôi là thế giới của riêng tôi. Sự bất bình thường giữa thiên hạ, tôi đang cố quân bình những lúc hòa mình vào tập thể với những giờ phút riêng tư. Tôi cố dung nạp những cử chỉ không vừa mắt, những ngôn từ không lọt tai. Tôi dung nạp cả những điều trái ngược với tư duy của mình. Tôi hiểu biết, làm quen với mọi thành phần. Tôi bắt đầu học hỏi nhiều điều mới lạ. Một trường học có những phơi bày lộ liễu bản ngã mỗi con người. Có những thành tựu trưởng thành; có những bậc thang giá trị. Sau cùng là bài học vỡ lòng cần thiết, chưa nhuần nhuyễn về lòng yêu nước, yêu quê hương, đồng bào và đồng loại.

Tôi lên đường với tất cả mọi thứ ấy. Tôi sẽ dành cả thế giới đó cho em, cho mẹ cha – một đời nhẫn nại hy sinh, tình thương yêu rộng lớn. Tôi đang bắt đầu cho một chuyến đi dài, một cuộc viễn hành với vô vàn thử thách. Bây giờ tôi đang tập sự, đang làm quen, sửa soạn cho hành trình đó với những chuẩn bị sẵn sàng. Tôi mở rộng lòng mình đón những niềm hy vọng mới. Hy vọng những người bạn tốt. Hy vọng những bước đi may mắn; những chặng đường an lành. Hy vọng ở em, ở cuộc đời và định mệnh. Định mệnh của riêng mình, định mệnh của tất cả.

4.

Tôi bước vào cổng trại Nguyễn Tri Phương như bước vào một khu vực mới của cuộc đời. Đã bảy hôm rồi tôi thực sự nhìn thấy những đổi thay quanh tôi và những đổi thay ở chính mình. Ngày mai tôi lại lên đường; hay đúng hơn; lại làm một cuộc dời chân; dời vị trí. Những ngày tháng nóng bỏng; đầy đủ hương vị đang đón chờ. Tất cả những gian lao; những giồi mài tôi luyện mà những đứa con trai không được chối từ.

Những mỹ từ bổn phận; trách nhiệm; nghĩa vụ và lòng yêu nước... bây giờ là một thực tại rõ ràng. Bên cạnh tôi có những đứa con trai vai nặng ba lô, súng đạn, khuôn mặt rạng rỡ, ràn rụa mồ hôi có lẽ cũng mang một tâm sự này...

Xin gửi lại nơi này những gian khổ nhọc nhằn của ba tháng dài luyện tập. Xin gửi lại bạn hữu trở về chút ưu tư, về căn phần may rủi. Cuộc sống thường nhật nơi mái trường, công sở đang đợi chờ các bạn. Ngày mai tôi tiếp tục chặng hành trình phía trước.

Xin từ giã Quang Trung, những con đường suốt đêm ngày rộn rã chân bước. Xin từ giã những bãi tập, sân bắn; những buổi trưa nắng, chiều mưa, những đêm giông bão giữa cánh đồng mờ mịt, ôm súng thức dài suốt sáng. Xin từ giã Tiểu đoàn Nguyễn Huệ, từ giã những lần giã chiến, thử sức với gian lao, với gai nhọn hàng cây bã đậu. Đã qua rồi ở đây những đêm ứng chiến, những ngày cấm trại, những giờ phép ngắn ngủi cuối tuần.

Có lẽ không bao giờ tôi trở lại đây. Và các bạn nữa, quân trường Thủ Đức đang đợi chờ ta đến, đến đó để sống nốt những tháng ngày trách nhiệm. Xin từ giã kỷ niệm ở đây và xin cảm ơn tất cả mọi người. Cảm ơn những con đường lầy lội, những lần lội bộ di hành, những đêm đã chiến và những chia sẻ buồn vui.

Chiều nay nắng lại chói chang. Tôi ngồi lại với những bạn bè, nhìn nhau ướt đâm mồ hôi giữa khung sân rộng. Không một thông cảm nào sâu sắc hơn bằng hành trang của lính. Đêm nay tôi viết những dòng lưu niệm. không gian im vắng như cả một non nước thái bình. Ngày mai lại bắt đầu, lại tiếp tục những rộn rã của đoạn đời trước mặt...

5.

Tôi đã đến đây, đã trở về đây rồi đó em. Một tuần lễ qua đi, nối thêm một chút trong cuộn phim đời. Bảy ngày, đi qua, mỗi ngày tôi làm một cuộc hành trình mới! Ở đó có thật nhiều nỗi buồn, song cũng có những niềm vui. Mỗi gian lao là một lần tưởng nhớ, một lần hò hẹn. Tôi đã cười trong khốn khổ, nhọc nhằn, cả trong lúc phiền muộn. Tôi dẫm lên từng khó khăn trở ngại để bước đến cuối đường. Một sự chờ đợi nào đó, tôi không cần biết tới, nhưng thật không đành.

Dĩ vãng của tôi là một vùng biển động. Tại một dấu mốc thời gian, ký ức như một cuồng lưu, những mảng đời hiện lại, luân vũ, quay cuồng.

Tôi còn tâm hồn tim óc để còn mãi biết yêu em, yêu cha mẹ, yêu tổ quốc và yêu sự thật, dẫu một lúc nào đó phải chơi vơi giữa ngọn triều khổ đau hoặc trong niềm hoan lạc. Một tháng, một năm có thể là một khoảnh khắc. Một vui buồn, sướng khổ rồi cũng sẽ thoáng qua như một an lành, như một cơn ác mộng. Tôi sẽ còn thời gian, còn nghị lực và còn tuổi trẻ để tìm những gì miên viễn, để tự mình, gây dựng lại cho mình. Tôi không sống bằng ảo tưởng giữa thực tại nổi trôi này, nhưng đó là một hy vọng để bám víu mà bược lên, mà đi tới.

Đừng uổng phí tuổi xuân nghe em. Hãy giữ gìn trân trọng. Cả cuộc đời và cả vùng trời bình minh ở đó. Một mai, em sẽ phải nhìn tuổi bước đi xa. Vùng bình minh sẽ cạn bóng mát. Mặt trời sẽ lên cao. Nắng sẽ chói chang và một hành trình mới bắt đầu. Em sẽ phải bỏ lại phía sau thật nhiều. Cũng từ đó mất đi những gì quí báu. Rồi sẽ một lần đứng ngoái lại để nuối tiếc một thời quá vãng. Bên kia phần đất này là một phần đất khác. Ở lằn ranh giới thời gian ấy, em sẽ đứng nhìn bằng đôi mắt trở về tìm kiếm, xa la, nuối tiếc. Có lúc em phải khóc. Nước mắt chẳng dành cho một cái gì, nhưng cần thiết và không vô nghĩa. Cũng như tôi, có lần phải nhìn, phải nói, phải viết – không một đối tượng nào. Nước mắt đó, bài viết đó sẽ là những niềm an ủi nhất thời, sẽ là những hồi niệm sống động cho mai sau.

6.

Tôi như kẻ đứng bên lề thơ ấu, trở lại nỗi xao xuyến thật trẻ con trước những nôn nao về một ngày cuối tuần. Tôi trông mong đến đó như đến trước cửa ngõ tình yêu, bất chấp mọi trắc trở, gian nan trên đường, sau lưng trước mặt.

Tôi trông mong đến đó để được sống những khoảnh khắc mơ hồ thần thoại. Một buổi chiều tôi về, một buổi chiều tôi đi, rời thành phố như một con tàu quay mũi ra khơi. Những nao nức mang về không đủ làm vui cho nửa ngày chủ nhật. Tôi đứng trên chiếc xe cuối của đoàn GMC chạy dọc dài qua mấy con đường; hai hàng cây đứng lặng. Đằng sau, phố xá vẫn thản nhiên sinh hoạt rộn ràng. Tôi nghĩ tới còn bao lần đi về? Còn bao lần đưa đón?

Biết đâu phải không em. Một đời người sẽ dành cho những vẫy tay đón chào; đưa tiễn. Và một đời người sẽ mòn hao theo nỗi nhớ nhung, chờ đợi, cách ly.

7.

Chúng ta đang sống trong một hoàn cảnh quá ư quay quắt. Từ mở mắt chào đời, chúng ta đã lớn lên giữa hận thù đổ vỡ. Chiến tranh có mặt trên khắp hang cùng ngõ hẹp. Ở ngay cả trong từng hơi thở, từng ý nghĩ hiền hòa của em; của tôi, của mọi người. Chúng ta ghê tởm nó, nhưng chúng ta lại không có quyền từ khước nó, vì chúng ta cần có sự tồn tại đích thực. Hoặc hơn nữa, sự tồn tại đích thực cho thế hệ con em ta sau này. Cha ông ta đã dành tất cả yêu thương, xương máu, hy sinh trọn một đời người cho ước vọng bình thường đó. Bây giờ đến lượt chúng ta. Chúng ta đang tiếp nối hành trình để hoàn thành ước vọng đó. Chúng ta mang trên người lý tưởng phụng sự. Ở đây, lý tưởng không còn là một mỹ từ, không còn là một sáo ngữ. Lý tưởng đó hiển hiện trong từng phút giờ của chúng ta nơi này, trên phần đất tự do. Lý tưởng đó chúng ta mang trong người cùng với lời nhắn nhủ thiêng liêng trong thông điệp Cư An Tư Nguy(*)

Tôi vẫn có một niềm tin sắt đá cũng như một ước nguyện. Nguyện ước không phải là mơ mộng và mơ mộng hẳn là ảo giác. Em sẽ có những gì như giấc mơ hôm nào em kể lại. Đời sẽ có những bất ngờ và em sẽ có những vui buồn bất chợt. Cuộc sống liên tục bằng những đổi thay sống động. Chúng ta có quyền đòi hỏi và vươn lên nhưng trước hết phải đòi hỏi ở chính mình và phải kiên trì suy tưởng đến.

Chúng ta chịu trách nhiệm trước định mệnh riêng tư của mình. Còn định mệnh đất nước, quê hương? Gắn bó hay riêng rẽ. Chúng ta có được đi trên con đường mình lựa chọn? Mỗi câu hỏi đã hàm ngụ câu trả lời trong đó.

Tôi đang đi trong một hành trình chưa có ngày tới đích. Mỗi ngã rẽ sẽ mở đầu cho một hướng đi mới. Cũng như đất nước này đang cần một ngã rẽ. Một khúc quanh lịch sử sẽ cần thiết để trút bỏ được cơn bệnh thảm thương. Con bệnh không thể kết thúc bằng sự chết. Những gì tới thật bất ngờ, những gì vừa vuột khỏi tầm tay, phải chăng là những hạnh phúc lớn lao cho người trong cuộc. Mai sau, ở cuối một hành trình là một thành đạt mục tiêu hay một lần bỡ ngỡ.

Tôi không mang theo một dự tính nào, nhưng tôi sẽ hài lòng trong cuộc dấn thân nhiều thua thiệt, mà chẳng so đo. Tôi sẽ gom vào ký ức những lần mưa, những lần nắng, những điều không thể nói bằng lời. Tôi vừa mến yêu, vừa hằn học với hiện tại. Tôi có cả một nỗi lòng với đất nước. Một tương lai chưa biết sẽ có gì ở đấy. Nhưng mọi nẻo đường sẽ đồng quy về cùng giao điểm, cùng ước vọng. Và ở đó tôi sẽ gặp em.

8.

Bây giờ mùa mưa đã hết. Trước những con nắng thiêu đốt; tôi lại thèm dư vị của những cơn mưa. Mấy ngày vừa qua; một biểu chiều trời đẹp; bỗng nhiên mây vần vũ kéo tới; bầu trời tím lại; rồi một cơn mưa nhỏ đều; đủ thấm đất bụi.

Những hạt mưa cuối mùa như nước mắt ân tình của một lần khóc nuối. Tôi nghĩ; giá những cơn mưa như vậy sẽ còn mãi trong mùa này để mỗi lần trở về thành phố; tôi được đứng nhìn những hạt nước li ti đỗ trên từng ngọn tóc đong đưa. Để được nghe em nói – Hôm qua nhìn mưa bay; em buồn và nhớ anh quá. Bây giờ không còn những cơn mưa ấy nữa; nhưng thời tiết lại đổi mùa. Buổi sáng trời thật lạnh. Năm giờ rưỡi thức dậy tôi choàng chiếc áo ấm lên người và nghĩ thầm – Sáng nay trời lạnh quá. Anh nhớ em thật nhiều.

Dù ở một không gian hay hoàn cảnh nào; tâm hồn tôi vẫn xoay chiều về kỷ niệm; quá khứ; người yêu. Tôi cứ mãi bồng bềnh với những ước mộng; có lúc thật đơn sơ. Tôi nhớ những chuyến mưa chiều; mưa đêm thành phố. Ở đó mưa bay qua cửa kính; mưa bay mờ nhạt tháp giáo đường. Mưa bay mờ mái ngói. Mưa lất phất trên tà áo học trò. Mưa để những kẻ yêu nhau gần gũi; ủ ấm tâm hồn. Tôi nhớ những lần ngồi trong Pôle Nord (**) nhìn mưa qua của kính để lòng mơ hồ suy tưởng mông lung.

Những cơn mưa đó qua đi như thật tình cờ; thật nhanh chóng. Như ngày tháng trẻ thơ. Và tôi đã rời xa những mùa mưa dĩ vãng để đi vào một mùa mưa khác. Mùa mưa đầu tiên trên hành trình đổi lạ.

Tôi không bỏ sót một cơn mưa nào. Cánh đồng đầu tiên tôi đi qua; từng thửa ruộng nước ngập quá bờ. Lúa vừa bén rễ; từng bè lá mạ chơi vơi. Tôi lội bì bõm đi về... Cánh đồng trở nên quen thuộc. Tôi đi giữa đoàn quân mà tưởng lại những ngày trẻ thơ chạy ra đồng nghịch nước; nô đùa cũng lũ trẻ vào những mùa mưa lụt.

Bây giờ; trên đồng ruộng; lúa dã chín vàng. Lần đi bãi cuối cùng; qua cánh đồng; nhìn những bông lúa trĩu nặng; tôi thấy tiếc một thời lúa mạ xanh tươi và nhớ vô cùng những cơn mưa bay mờ; xa bất ậtn. Tôi vừa đi qua một mùa mưa thật trôi nổi; nhưng cũng thật hiền hòa. Một mùa mưa đã kéo theo thời gian và những bước chân nặng nề lướt nhanh như những bọt nước giữa dòng.

Tôi không thể nói hết được những cảm giác trong những đêm-mưa-ứng-chiến; ngủ bụi nằm bờ. Một lần; rồi những lần tiếp nữa; tôi nằm với Lương; chung một chiếc võng trong hầm đại liên; những giọt mưa như cố tình rơi lên thân thể hai đứa tôi, suốt đêm. Buổi sáng thức dậy, cả bộ đồ ướt sũng. Lạnh co quắp. Có lần trùm poncho nằm suốt giữa một trận mưa từ 12 đêm đến 3 giờ sáng. Những hạt mưa rơi xuống như những ngọn roi quất vào người tôi liên tục hỗn loạn. Những lần tôi ngồi trên ngọn đồi bâng ga-em cơm; mưa xối xả; cơm thành cháo và tôi đã nuốt ngon lành. Những lần đi địa hình ban đêm; mưa đuổi suốt quãng đường. Cả bọn tôi; ba đứa; bám lấy phương giác từ đã được chỉ định; quờ quạng; lần mò từng bước. Nước chảy từ đầu xuống chân như lúc tắm truồng; vuốt mặt không kịp.

Bây giờ mùa mưa đã qua hẳn rồi. Những cơn nắng chói chang làm tôi ái ngại. Không phải cho tôi mà cho những người bạn trong khóa đi sau. Tôi vẫn vơ so sánh những cơn mưa hiền hòa với những cơn nắng ác nghiệt. Nếu nghĩ rằng mưa cho mát lòng người; nắng cho đời tươi sáng; em sẽ chọn mùa nào.

Ngày từ giã KBC 4100/ một chín sáu chín.