Đôi lời với ông Võ Quang Triệu
Nhận thấy có một số chi tiết khá lý
thú mà ông Võ Quang Triệu nêu ra cần được làm sáng tỏ kẽo phụ lòng những người
quan tâm.
Trước hết, tôi xin xác nhận ông Võ
Quang Triệu và tôi cùng ở chung các trại tù “cải tạo” Long Thành, Quảng Ninh,
Thanh Hóa. Năm 1980 Ông Triệu được thả từ Thanh Hóa (theo ông cho biết), tôi và
phần đông số tù tại trại C Thanh Hóa cuối năm 1980 được chuyển về Nam, đến trại
Z30A/Xuân Lộc chiều tối ngày 31-12-1980. Năm 1980 ở trại C Thanh Hóa có rất ít
đợt thả tù chính trị và mỗi lần thả không quá 10 người.
Tôi còn nhớ tên ông Triệu và còn
hình dung được phần nào dáng người của ông, nhưng ông là người tù “vô thưởng vô
phạt”, không là chức sắc, không là antènne, không là người “có thành tích” bị kỷ
luật, bị cùm nên thú thực tôi không để ý.
Trong mục “1/ Song Nhị vs Huỳnh Trung Trực” , ông Triệu cho biết ông không có
trong tay quyển “Nửa thế kỷ ViệtNam” của tôi thành ra ông không biết tôi đã
viết những gì trong tác phẩm này…. Có lẽ đây là một trong những lý do khiến ông
thắc mắc và suy đoán lung tung không chính xác nhiều sự việc ông nêu lên trong
bài viết gửi cô Hoàng Lan Chi.
Vì không đọc quyển NTKVN nên ông
Triệu nói “Tác giả chiếu cố đến Huznh Trung Trực,” mà thực ra trong sách tôi nêu
tên rất nhiều người, H. Tr. Trực là một trong số những người tôi “minh hoạ” về
cái chết của Lê Quảng Lạc. Nếu ông Triệu đọc tác phẩm này với trên 10 bài điểm
sách, nhận định thì chắc ông không gán cho tôi chữ “Tố cáo”, “Chiếu cố”, dễ gây
ngộ nhận với người khác.
Quyển NTKVN gồm 3 nội dung, với tôi
cả ba có tầm mức quan trọng như nhau, phần 1 tôi viết về cuộc Cải cách Ruộng
đất, phần 2 là cuộc đấu tranh sinh tử
giữa 2 phe Sinh Viên Quốc cộng trong các phân khoa đại học SG và đại học
Vạnh Hạnh, phần 3 là tù cải tạo. Tất cả những sự kiện tôi nêu lên trong sách
đều là những gì tôi chứng kiến, tôi tham dự - là một nhân chứng và là một nạn
nhân, mà không hề có ý tố cáo bất cứ một cá nhân nào. Tôi đã cố gắng ghi lại
một cách khách quan và trung thực.
- Ông Triệu viết: “Tôi đã ở chung
phòng với Phan Thế Đẳng, Võ duy Quang, Nguyễn Công Lý , Nguyễn Văn Mai, Huznh
Ngọc Điệp lúc ở QN. …. mà tôi chưa bao giờ gặp Trực trong suốt thời gian đó.”
Xin thưa, ở Quảng Ninh cũng như ở
trại C Thanh Hóa có nhiều phòng giam, có thể Huỳnh Trung Trực ở buồng khác với
ông Triệu nên không gặp. Ở QN tôi cũng không ở chung với những người này, cho
tới khi chuyển về Thanh Hóa, ở trại C
thì cùng buồng với Phan Thế Đẳng, Võ duy Quang, Nguyễn Công Lý, Huỳnh Ngọc Điệp
(không có Nguyễn Văn Mai. H.T. Trực ở buồng khác). Chính trong ba ngày đêm biểu
tình tuyệt thực ở trại C chúng tôi nhận ra nhau. Trong đêm đầu biểu tình, Võ
duy Quang, Nguyễn Công Lý, Võ Thanh Tuấn và vài ba người nữa chép ra những ca
khúc của Nguyễn Đức Quang, bài VN.VN của Phạm Duy, bài của Trịnh C. Sơn và cất
giọng cho cả buồng hợp ca. Đẳng hát một hai bản nhạc vàng.. Do “thành tích” đó
sau ba ngày biểu tình những anh này cùng bị bắt trói dẫn đi kiên giam. Tôi và 2
người bạn thay nhau phát biểu suốt đêm cũng bị bắt giải đi cùng lúc.
Ông Triệu không có mặt tại trại C
trong thời gian này, lúc chúng tôi chống học tập nội quy, chống lao động cho
tới khi nổ ra vụ biểu tình tuyệt thực, nên chắc chắn ông không biết gì về những
con người và sự việc ở trại C thời gian đó. Mãi tới sau khi 60 người chúng tôi
mãn hạn kiên giam 6 tháng trở về trại C thì số 100 người ở trại A, trong đó có
ông Triệu mới chuyển về C.
Có 2 người từ trại A chuyển về biên
chế vào đội trừng giới với chúng tôi là Bùi Vĩnh Phúc (Th/tá, chồng nữ nghệ sĩ
Bích Sơn) và một người bạn tôi là Phạm Quang Tường (Tr/tá CSQG). Anh chị và các
cháu ở D.C, từng gặp Trực và có lần đã từ chối liên hệ “rủ rê” làm business của
Trực.
- Ông Triệu cho rằng tôi “không nên
dùng bút hiệu trừ phi bút hiệu đó ai cũng biết”. Điều này có lẽ ông Triệu hơi
lấn sang việc riêng tư của người khác, nhất là ở lãnh vực của giới cầm bút.
Thực ra, một nhà văn dù “lớn”, dù “nhỏ”, có tiếng hay không có tiếng thì họ có
quyền lựa chọn một bút hiệu cho tác phẩm. Trong cuốn Tự điển Vietnamese Authors
của Lê Bảo Hoàng, (Nhân Ảnh xb 2006) với trên 750 tác giả trong và ngoài nước
chỉ có mấy chục người dùng tên thật, còn nữa là bút hiệu.
Song Nhị là bút hiệu tôi in trên 3
tác phẩm trước 1975 và trên báo chí mà tôi cộng tác hồi đó. Sang Mỹ tôi in thêm
4 tác phẩm thơ văn cùng các sinh hoạt báo chí tôi đều lấy một bút hiệu này. Ông
Triệu đơn cử trường hợp Trần Dân Tiên với ngụ ý gì??
Phần “Đôi dòng về tác giả” cuối sách
NTKVN tôi có ghi tên thật và chút tiểu sử để người đọc tra cứu. Cũng xin nói thêm là mặc dù trên sách và trên
quảng bá, thư mời ra mắt sách (RMS) tôi để bút hiệu, nhưng trong các buổi giới
thiệu tác phẩm ở Nam và Bắc California đã có trên 50 bạn tù cải tạo, và nhiều
người từ sau năm 75 chưa hề gặp lại nhau, nghe tiếng cũng đến tham dự..
Về thành phần Ban Thi Đua phân trại
C, ông Triệu nhớ tên chính xác. Ban này được thành lập ngay sau ngày chúng tôi
bị bắt trói chuyển trại kiên giam, gồm có:
- Nguyễn Văn Mai (Trưởng ban), -
Huỳnh Ngọc Điệp (Thi đua, Không phải là học tập) - Nguyễn Văn Hoá (văn hóa), -
BS Lâm Ngọc Nhã (Y tế).
Điệp là bạn tôi từ trước khi tôi
biệt phái về Phủ ĐU/TUTB, trước khi cả hai chúng tôi lập gia đình, vào tù nhiều
lần Điệp rủ tôi vào Ban Thi đua, tôi dứt khoát cự tuyệt và tìm cách xa lánh.
Trong Ban Thi đua Điệp là người “năng nổ” nhất, bị anh em hoặc ngấm ngầm hoặc
công khai lên án. Hóa lánh mặt, ít khi xuất hiện hoặc có hành vi trắng trợn với
bạn tù như Điệp. Về Nguyễn Văn Mai, tôi có kể lại hành động đá văng chén cơm
của một bạn tù trong sách, tiếc là ông Triệu không đọc.
Trong cả bài, tôi chú ý về đoạn văn
dưới đây của ông Triệu:
1 / Hai tổ trưởng mới Đặng và Trực đi nhận chỉ thị về họp cả
buồng phổ biến yêu cầu của ban giám thị ...
Với chi tiết này tôi e rằng ông (SN) đã lầm. Trong mỗi buồng
có 2 đội, một trong hai đội trưởng sẽ kiêm nhiệm chức vụ buồng trưởng và chỉ có
buồng trưởng mới có thể họp cả buồng để phổ biến lệnh lạc mà thôi.
2/ Ở một đoạn khác nói về việc anh Lạc vừa ra khỏi kỷ luật
phải đi lao động ngay,…. Qua trích dẫn
này chúng ta nhận ra được 2 điều: một là SN rất có uy tín vơí cán bộ nên vừa mở
lời là quản giáo nghe theo liền, thứ đến tay quản giáo này cũng có lòng nhân
đạo…..”
Xin thưa, khi chúng tôi họp thảo
luận về chỉ tiêu lao động thì ông Triệu đang ở trại A và chúng tôi đang họp
trong phòng biệt giam ở trại B (từ trại C chuyển về đây kiên giam sau cuộc biểu
tình tuyệt thực). Đội kiên giam có 60 người lúc đó còn 58 (Lê quảng Lạc đã bị
bắt sang cùm xà lim ở trại A, Trương Văn Hòa đang bị cùm trong xà lim ở B) đội
trưởng là anh Nguyễn Văn Hội (Th/tá CSQG) do anh em bầu làm đại diện số tù biệt
giam khi vừa chuyển tới, sau đó là đội trưởng. Anh là người hoàn toàn thuộc về
anh em, cùng phía với anh em, ngược lại Đẳng và Trực là hai tổ trưởng do ban
Giám thị chỉ định một ngày trước buổi họp. Buổi họp do Trực và Đẳng có thêm 4
người ủng hộ đắc lực là Nguyễn Công Lý, Võ Duy Quang, Nguyễn tường Quang và Hồ
Đắc Dũng cổ vũ chỉ tiêu theo ý muốn của Trực và Đẳng. Đội trưởng Ng. Văn Hội và
số còn lại phản đối chỉ tiêu bằng thái độ thụ động, tiêu cực vì thế kéo dài
thời gian không đi tới đâu..
Một đoạn khác ông Triệu cho rằng:
“Việc Trực nói “nhà
giàu đứt tay ăn mày đổ ruột” có thể đúng cho một trường hợp khác nhưng không thể xãy ra
vào ngày Lạc được đưa lên bệnh xá và được chở lên bệnh viện huyện. SN viết
“Huznh Tr Tr ngồi ăn ở sàn trên nói to lên... “ là không đúng” (tôi, SN nhấn mạnh), ………
Thưa ông Triệu, không biết ông lấy
tin từ đâu ra mà cho rằng Lạc bị ngất giữa hiện trường lao động rồi được dìu về
trạm xá? Sự việc là Lạc bị ngất, anh em kéo lên nằm trên bờ ruộng, sau giải
lao, Lạc phải xuống ruộng cầm cuốc đứng “xớ rớ” đến chiều về cùng đội một lượt.
Sáng hôm sau Lạc được nghỉ lao động, buổi trưa đội đi cuốc đất về, Lạc nằm ở
bục xi măng sàn dưới gọi tôi lại trăn trối, chính lúc này Trực ngồi ở sàn trên
nhìn xuống nói xẳng giọng “nhà giàu đứt tay ăn mày đổ ruột”... Một lúc sau
chúng tôi nhận phần cơm tù vào ngồi ăn, tôi ngồi cạnh Lạc, Trực ngồi tầng trên
phía đối diện cách hai chỗ nằm với Trương Bảo Cương, em kết nghĩa của Lạc. 2 giờ chiều khi đội đi lao động, tôi và anh
Lê Đình Khôi lại yêu cầu đội trưởng Vũ Long Mão xin quản giáo cho đưa Lạc đi
trạm xá. Được chấp thuận, Cương cõng Lạc lên trạm xá trai C và từ đó chúng tôi
vĩnh biệt Lạc. Không rõ lúc đó ông Triệu đang ở đâu? Trạm xá hay ở phòng giam?
Ông không chứng kiến sự việc nhưng ông lại suy đoán rồi quả quyết sự thật kia
là “là không đúng”.
Ông Triệu liên tưởng đến “công thức”
mỗi phòng giam có 2 đội, 2 đội trưởng mà một trong hai là buồng trưởng… ông cho
rằng người cán bộ nào cũng là CS, cũng như nhau. Thật ra là con người, họ khác
nhau nhiều lắm về tính tình, bụng dạ và cách cư xử.
Nếu ông đọc NTKVN rồi thì ông biết
tại sao tôi dám xin viên cán bộ kia và được chấp thuận cho Lạc nghỉ, “lời nói
người tù thường lại có giá trị”, “có uy tín”, “lại có lòng nhân đạo”… như
thế. Ý kiến “Giả sử Trực đồng ý để Lạc ngồi nghỉ thì liệu 2 cảnh vệ và
quản gíao có để yên cho không?” khiến tôi có cảm tưởng ông Triệu ít
khi đi lao động nên không quan sát được liên hệ giữa vai trò của quản giáo 2
cảnh vệ và “đám tự quản” tù như thế nào.
Ông viết theo suy luận từ cảm tính
rồi khẳng định “Với
chi tiết này tôi e rằng ông (SN) đã lầm” trong khi những gì được
trình bày là sự thật 100%. Trong buổi RMS tại Bắc California không ít những bạn tù cùng buồng
giam từng nghe và chứng kiến sự việc từ đầu đến cuối có tham dự và mua sách
đọc.
Ông Triệu hồ nghi việc “anh Lạc vừa ra
khỏi kỷ luật phải đi lao động ngay”, xin thưa với ông rằng Lạc bị kỷ
luật cùm lần thứ hai được đưa từ xà
lim trại A về giam chung với anh em đội trừng giới chúng tôi vào buổi chiều thì
sáng hôm sau theo đội đi lao động. Ông cho rằng người bị kỷ luật ra thì được ân
huệ nghỉ lao động vài ba hôm để dưỡng sức?? Tôi đã từng ở chung và kết thân với
những người bị giam xà lim như Lê Đình Khôi (trong sách tôi viết tắt Lê Đ Kh),
Trần Hùng Việt, Trương Văn Hòa, Nguyễn Văn Sinh, Lê quảng Lạc, Lưu Văn
Sinh… các anh này hiện ở Mỹ vẫn liên lạc
với tôi. Chẳng có ai ra khỏi xà lim mà được nghỉ lao động cả.
Cũng xin thưa là tại Nam, Bắc
California, tại Washington D.C và tại Houston, nơi tôi đã đến đó giới thiệu
cuốn NTKVN, nơi nào cũng có hàng trăm bạn tù cùng trại, tôi chưa thấy ai góp ý cho biết những điều tôi viết ra không
đúng sự thật.
Ngay cả Huỳnh Trung Trực - một độc
giả ở D.C cho tôi biết sau khi đọc NTKVN ông ấy đã gặp Trực nói với Trực những
lời chê trách nặng nề, sau đó vợ của Trực đến mượn quyển sách về đọc, mấy hôm
sau đem đến trả mà không nói gì. Trước khi tôi đến Washington DC, độc giả này
gặp Trực đề nghị Trực đến tham dự buổi ra mắt sách và ông sẽ thu xếp với ban tổ
chức cho Trực lên diễn đàn phản bác những điều tôi viết sai lạc về Trực trong
sách. Tại buổi RMS, vị độc giả này có tới gặp tôi nhưng Trực không tới. Ông
Triệu nghĩ sao?
Tôi xin cảm phiền quý vị ghi thêm
đây một số chi tiết khác ông Triệu nêu ra không chính xác:
- Thứ nhất, Sau gần một năm từ QN
chuyển về Trại B Thanh Hóa, tù CT chống đối liên miên, đầu năm 1979, khi VN
tràn quân qua Camphia, số tù tại trại B được phân tán đi hai nơi. Khoảng 100 tù
gồm các “bô lão” đảng phái, những người nhiều tuổi và bệnh tật được chuyển sang
trại A, miễn lao động, chứ không phải “đọc lệnh đi kiên giam” như ông Triệu
nói. Số tù còn lại trẻ hơn và không bệnh tật, “ưa tranh đấu chống đối”, khoảng
hơn 700 người được chuyển sang trại C để thực hiện chỉ tiêu lao động khổ sai
(hơn ba tháng sau có 4 người đã chết vì kiệt sức). Cả hai đòan tù này di chuyển
cách nhau vài giờ cùng buổi sáng ngày 7-1-1979.
- Thứ hai, Trương Văn Hòa (thiếu tá
cảnh sát) không hề bị bệnh tâm thần. Anh giả vờ điên, về sau thú tội với quản
giáo. Hòa là bạn học với tôi thời Trung Học. Tôi có dành một chương mục viết về
Hòa trong sách.
- Thứ ba, Ông Triệu từ chối làm đội
trưởng vì sợ …kẹt. Không phải tất cả những ai làm đội trưởng đều là ăng-ten, là
hung thần đàn áp đồng đội, mà nếu không thì bị kỷ luật. Chúng tôi đã từng ở
dưới “trướng” của các đội trưởng Cao Văn Bảy (Hội Liên Trường), Trần Xuân Chính
(Trần hay Nguyễn? Không nhớ rõ), Nguyễn Văn Hội, Lê Trường Cửu… là những đội
trưởng đứng về phía anh em, họ sẵn sàng đứng mũi chịu sào, bênh vực và bảo vệ
anh em, cuối cùng thì họ bị thay thế, nhưng không ai bị kỷ luật, bị cùm cả,
riêng tôi (tổ trưởng 2 tuần lễ) bị kiểm điểm chống đối lao động, “cách chức”,
hạ mức ăn thấp nhất, mà không bị kỷ luật.
- Thứ tư, ông Triệu không gặp Trực,
không ở chung với Trực, không chứng kiến việc Trực làm nhưng lên tiếng bênh
vực, tôi cho như vậy là “vô tư ”, nhưng ông lại chê Người Lính Già, nhất là
“khép tội” anh Phạm Văn Tốt “tố” Huynh Trung Trực, một người rõ ràng có hành vi
chống lại tập thể tù chính trị VNCH, trong số có ông Triệu, mà những gì anh Tốt
nói không xa sự thật. Anh Tốt là người chân chất, hiền lành, không bao giờ mất
lòng ai, anh làm việc cùng Ban An ninh Nội chính với tôi. Chúng tôi cùng là
Chánh Sự Vụ. Tôi phụ trách báo chí, anh Tốt phụ trách đảng phái và dân cử,
chúng tôi có nhiều bạn bè, đồng sự cùng đi tù về chuyển cho nhau mọi chuyện vui
buồn trong trại nên không phải là nói mò..
Cuối cùng tôi xin ghi lại đây nguyên
văn một câu kết luận của ông Triệu, xin gửi Người lính già Oregon, cô Hoàng Lan
Chi và quý bạn:
“Điều đáng ngạc nhiên là Người lính già Oregon và cả Hoàng Lan Chi lại tin vào những
lời chứng mơ hồ như vậy”.
Có lẽ người “mát lòng” nhất là Huỳnh
Trung Trực.
Song Nhị, 29/2/2012
Võ Quang Triệu
1/ Song Nhò vs Huyønh Trung Tröïc
Toâi khoâng coù trong tay quyeån “Nöûa theá
kyû VieätNam” cuûa Song Nhò thaønh ra khoâng bieát oâng ñaõ vieát nhöõng gì
trong taùc phaåm naøy. Döïa theo nhöõng trích daãn töø entry cuûa Hoaøng Lan
Chi thì coù veõ nhö moät phaàn trong nöûa theá kyû ñöôïc ñeà caäp laø thôì gian
oâng bò tuø toäi vaø ñaõ chöùng kieán bao thaûm caûnh trong traïi giam: ñoïa
ñaøy, cheát choùc vaø ñieàu ñau buoàn laø nhöõng ngöôøi tröôùc ñaây laø baïn
beø hay ñoàng nghieäp giôø laïi trôû maët laøm aêngten ñeå haïi anh em. Taùc
giaû chieáu coá ñeán Huznh Trung Tröïc, moät ñoàng nghieäp cuõ, toå tröôûng
cuûa oâng luùc ñoù.
Toâi ñaëc bieät chuù yù ñeán nhöõng trích
daãn naøy bôûi vì phaàn lôùn nhöõng ngöôøi oâng Song Nhò neâu teân toâi ñeàu
bieát ñeán khi ôû cuøng traïi Quaûng Ninh vaø sau ñoù laø traïi Lam Sôn - coøn
coù teân Traïi Caûi Taïo Soá 5- cho ñeán khi ñöôïc thaû cuoái naêm 1980.
Toâi ñaõ ôû chung phoøng vôùi Phan Theá
Ñaúng, Voõ duy Quang, Nguyeãn Coâng Lyù , Nguyeãn Vaên Mai, Huznh Ngoïc Ñieäp
luùc ôû QN. Ñieàu ngaïc nhieân laø coù beát bao laàn chuyeån buoàng vaäy maø
toâi chöa bao giôø gaëp Tröïc trong suoát thôøi gian ñoù.
Veà hình thöùc “Nöûa theá kyû VieätNam “laø
moät hoài kyù, moät theå loaïi seõ ñuïng chaïm ñeán nhieàu ngöôøi do ñoù taùc
giaû neân ñeå teân thaät cuûa mình, khoâng neân duøng buùt hieäu tröø phi buùt
hieäu ñoù ai cuõng bieát chaúng haïn nhö Duyeân Anh hoaëc moät buùt hieäu maø
chaéc chaén raèng roài ra ai cuõng seõ bieát nhö tröôøng hôïp Traàn Daân Tieân.
Taùc giaû ñaõ choïn caùch coâng khai hoùa teân cuûa nhöõng ngöôøi lieân heä
nhöng thænh thoaûng oâng laïi vieát taét, khoâng hieåu vì lyù do gì chaúng haïn
Nguyeãn Coâng Lyù thì vieát laø Nguyeãn coâng L. nhöng ñeán Leâ Ñ Kh thì chòu
cheát, taïi sao phaûi baûo maät ngöôøi naøy.
Tröôùc khi coù moät vaøi yù kieán ñoùng goùp
vôùi taùc giaû töôûng cuõng neân nhìn laïi boái caûnh Traïi caûi taïo soá 5
luùc ñoù. Cuoái naêm 1978 tröôùc aùp löïc cuûa TC gia taêng ñeå chuaån bò cho
CSVN moät baøi hoïc, taát caû caùc traïi giam doïc bieân giôùi ñöôïc ñöa veà
saâu trong laõnh thoå, phaàn lôùn ôû mieàn Baéc Trung phaàn, traïi QN ñöôïc ñöa
veà Thanh Hoùa. Vôùi heä thoáng ñöôøng xaù toài teä ñoaøn xe chuyeån tuø rôøi
QN tröôùc khi trôøi saùng ñaõ ñeán traïi luùc nöûa ñeâm. Taát caû ñeàu meät
moûi sau chuyeán haønh trình cöïc kz vaát vaû neân vöøa naèm xuoáng laø nguû
say cho ñeán khi keûng baùo thöùc vang doäi. Chuùng toâi ñöôïc nghæ lao ñoäng
trong khi chôø ñôïi ñöôïc bieân cheá laïi.
Moät ngaøy trong traïi giam khoâng phaûi ñi lao
ñoäng laø moät ngaøy huy hoaøng, chuùng toâi ñöùng taùn gaåu trong khi chôø
ñôïi laûnh phaàn aên saùng. Coù vaøi ngöôøi lôùn tuoåi goác Thanh Hoùa cho
bieát ñaây laø traïi Lyù baù Sô kheùt tieáng ngaøy tröôùc. Moät vaøi ngöôøi
kieång chaân nhìn ra ngoaøi voøng raøo cuûa buoàng giam, xeùo qua beân traùi
laø beänh xaù cuûa traïi.
Boãng coù tieáng keâu leân :
- OÂ nhìn kìa !
Moïi ngöôøi nhoùn goùt nhìn ra, 2 chieác xe
caûi tieán vôùi 2 quan taøi ñang ñöôïc ñaåy ra coång traïi bôûi 4 ngöôøi tuø
,coù leõ mang ra choân beân ngoaøi khuoâng vieân cuûa traïi giam. Goïi laø quan
taøi cho lòch söï thöïc ra ñoù laø nhöõng mieáng vaùng moõng ,beà ngang chöøng
40cm ñöôïc gheùp laïi (ñaùng leõ neân goïi noù laø ” hoøm “nhöng laïi sôï bò
hieåu laø ...caùi röông thì khoâng oån).Söï baøng hoaøng khoâng döøng laïi ôû
ñoù, moät laùt sau 2 chieác xe naøy trôû laïi vaø coù 15 chuyeán ra ñi khaùc
hoaëc baèng xe caûi tieán hoaëc do tuø nhaân khieâng laàn löôït rôøi coång
traïi mang theo hình haøi cuûa 17 ngöôøi tuø ñaõ ra khoûi traïi giam nhöng vónh
vieãn khoâng bao giôø ñoaøn tuï vôùi gia ñình , moät nôi choán maø chaéc haún
luùc rôøi xa hoï ñeàu aáp uû hi voïng coù ngaøy ñöôïc trôû veà.
Ngaøy thöù nhì ít hôn, chuùng toâi chöa ñi
lao ñoäng vaø ñeám coù 14 ngöôøi tuø ra ñi theo caùch cuûa ngaøy hoâm qua. Sau
ñoù moåi ngaøy chæ coù 1 vaøi ngöôøi cheát thoâi, hoï ñöôïc ñöa ñi choân sau
khi caû traïi ñaõ ñi lao ñoäng. Tuø môùi chuyeån veà bò khuûng hoaûng tröôùc
vieãn caûnh chöøng bao laâu nöõa seû ñeán phieân mình naèm treân chieác xe caûi
tieán ra ñi nhö vaäy.
Ñeå ñaùnh tan söï hoang mang , Trung taù
Giaùm thò tröôûng töø phaân traïi A sang giaûi ñoäc. Raèng thì laø Traïi soá 5
coù 3 phaân traïi A , B vaø C maø phaân traïi B naøy coù beänh xaù ñaëc bieät
saên soùc cho nhöõng tuø nhaân... thaày (thuoác) chaïy cuûa
caû 3 phaân traïi. Ñoâi khi nhöõng ngöôøi tuø
naøy ra ñi hôi gaáp ruùt neân coù vöôït chæ tieâu moät chuùt caùc anh ñöøng lo
laéng laøm gì , haõy kieân nhaãn chôø ñôïi, haõy an taâm caûi taïo, haõy tin
töôûng tuyeät ñoái vaøo chính saùch khoan hoàng nhaân ñaïo tröôùc sau nhö moät
cuûa ñaûng vaø nhaø nöôùc.
Voã tay vaø tieáp tuïc ñi lao ñoäng.
Veà traïi khoâng bao laâu chuùng toâi phaùt
hieän thuû phaïm ñaõ gieát gaàn 40 ngöôøi tuø hình söï ôû khu B (teân goïi khu
hình söï) chæ trong maáy ngaøy khi môùi ñeán tröôùc ñaây. Thuû phaïm gieát
ngöôøi vaãn nhôûn nhô beân ngoaøi song saét cuûa phoøng giam vaø teä hôn nöûa
noù coøn ñöôïc söï yeåm trôï cuûa BGT traïi. Khoâng ít ngöôøi buoâng tieáng
thôû daøi khi nghó ñeán ñöôøng veà queâ xa laéc leâ theâ, troùt nghe
theo...lôøi u meâ.
Hoài môùi ra traïi QN maáy anh Nam kz nhaïi
Ñaøi Meï VN deå choïc maáy anh Baéc kz : meï VN ñau buoàn vì coù nhöõng ñöùa
con sanh taïi mieàn Baéc maø cuõng seõ töû taïi mieàn Baéc. Baây giôø thì bò laïi
quûa : meï VN ñau buoàn vì coù nhöõng ñöùa con sanh taïi mieàn Nam vaø seõ
phôi thaây nôi xöù Baéc. Chôït nhôù ñeán lôøi nguyeàn cuûa Nguyeãn Ñöùc Quang
“xin choïn nôi naøy laøm queâ höông” , moät queâ höông laï maët vaø thaät khoù
thöông !
Thuû phaïm ñöôïc deã daøng nhaän dieän laø bo
bo, moät loïai thöïc phaåm chæ thích hôïp vôùi daï daøy cuûa thuù vaät. Sau hôn
2 naêm khoâng ñöôïc thaêm nuoâi, moãi naêm ñoâi laàn gia ñình ñöôïc pheùp gôûi
böu ñieän goùi quaø 5 kí loâ coøm coûi, thaân theå ngöôøi tuø ñaõ baét ñaàu suy
nhöôïc. Giôø ñaây bobo coäng vôùi chæ tieâu lao ñoäng quaù söùc chaéc chaén seõ
goùp phaàn giuùp ngöôøi tuø sôùm ra khoûi coång traïi maø khoâng caàn ñeán moät
leänh tha. Döôøng nhö ngöôøi Vieät naøo cuõng bieát ñeán bobo trong giai ñoaïn
ñoù.
Bobo ñöôïc ñònh nghóa laø moät loaïi thöïc
phaåm neáu ñöôïc ñöa vaøo mieäng ngaøy hoâm nay thì saùng mai noù seõ xuaát
hieän ôû moät ngoõ khaùc vôùi cuøng moät hình daïng vaø troïng löôïng cuûa
ngaøy hoâm qua. Nhöõng ai ñaõ töøng ôû ñoäi rau xanh coù theå xaùc nhaän cho
ñònh nghóa naøy. Coâng duïng duy nhaát cuûa noù laø laøm nguôøi tuø khoâng bò
caûm giaùc ñoùi coàn caøo, coøn dinh döôõng thì khoâng. Nhöng ngay caû aên ñoän
bobo maø moãi ngaøy phaàn aên cuõng vôi ñi.
Haäu quaû laø nhieàu buoåi chieàu phaàn aên
ñöôïc traû laïi cho nhaø beáp. Tuø chaáp nhaän nhòn ñoùi, nhöng caùn boä traïi
khoâng chaáp nhaän chuyeän ñoù. Ñoùi thì laøm sao ngaøy mai ñi lao ñoäng .Hoï
xuoáng nhaø beáp ñeå giaûi quyeát chuyeän khieáu naïi.
Phaàn côm ñoän coù taêng theâm chuùt ít ñöôïc
mang leân phoøng chia laïi, ngaøy hoâm sau vaãn tieáp tuïc lao ñoäng bình
thöôøng.
Nhöng caâu chuyeän khoâng theå chaám döùt
moät caùch bình thöôøng nhö vaäy ôû trong moät nhaø tuø kheùt tieáng cuûa CS.
Moät buoåi saùng tuø ñöôïc leänh mang heát
“coâng tö trang” ra saân ñeå caùn boä xeùt. Moät sinh hoaït coù tính thöôøng
xuyeân trong traïi giam CS. Tay Trung uùy coâng an ñoïc danh saùch bieân cheá
laïi caùc ñoäi. Moãi khi ñoïc xong danh saùch moät ñoäi chöøng 35 ngöôøi anh ta
chæ ñònh ñoäi tröoûng. Teân toâi naèm trong ñoäi thöù 2 nhöng ñieàu baát ngôø
laø khi ñoïc xong danh saùch naøy ngöôøi bò chæ ñònh laøm ñoäi tröôûng laø
toâi. Toâi voäi vaøng ñöa tay leân vaø noùi ngay:
- Xin caùn boä chæ ñònh ngöôøi khaùc, toâi
khoâng coù khaû naêng laøm ñoäi tröôûng.
Anh ta quaéc maét nhìn :
- Sao, anh muoán choáng laïi leänh cuûa Ban
giaùm thò phaûi khoâng?
Luùc ñoù tinh thaàn cuûa tuø caûi taïo leân
raát cao sau “thaéng lôïi” nho nhoû ñaõ keå. Laøm ñoäi tröôûng nhö vaäy seõ ôû
giöõa 2 laèn ñaïn, theo anh em ñeå choáng laïi caùn boä laø cheát chaéc, coøn
theo leänh cai tuø ñeå laøm khoù deã anh em xem chöøng toâi khoâng coù khaû
naêng ñoù. Toâi ñaâm hoaûng tröôùc phaûn öùng cuûa tay caùn boä giaùo duïc töø
beân traïi A qua:
- Toâi khoâng caûi leänh caùn boä nhöng toâi
bò beänh naëng neân khoâng theå laøm ñöôïc, caùn boä hoûi baùc só Nhaõ, anh
bieát tình traïng cuûa toâi.
Vöøa noùi toâi vöøa nhìn sang BS Laâm Ngoïc
Nhaõ caàu cöùu. Luùc ñoù BS Nhaõ phuï traùch beänh xaù cuûa phaân traïi B vaø ñang
ñöùng gaàn tay caùn boä, Nhaõ ñôû ñoøn cho toâi:
- Anh Trieäu bò beänh tim naëng, luùc ôû QN
caùc baùc só ôû Ty Y Teá coù vaøo traïi khaùm vaø cho anh ta ñöôïc laøm vieäc
nheï.
Tay caùn boä gaàm göø
nhìn toâi khoâng noùi gì vaø cöû ngöoøi khaùc laøm ñoäi tröôûng. Huù hoàn.
Sau khi ñoïc danh saùch cuûa ñoäi thöù 3 gaõ
trung uùy ñoïc quyeát ñònh kyû luaät kieân giam 3 ñoäi vöøa ñöôïc bieân cheá
vaø chuyeån veà phaân traïi A. Ñoaøn tuø nhaân 100 ngöôøi goàng gaùnh, tay
xaùch naùch mang coù ñuû suùng daøi suùng ngaén theo aùp taûi veà ñeán phaân
traïi A sau hôn 1 tieáng ñoàng hoà. Goïi laø phaân traïi A nhöng thöïc ra ñaây
laø traïi chaùnh, Ban giaùm thò do moät Trung taù coâng an caàm ñaàu ôû ñaây.
Ñaëc bieät ôû ñoù coù moät khu nöõ vôùi chöøng 1000 tuø nhaân. Hoï ñöôïc mang
theo con neân coù tieáng la khoùc suoát ngaøy, nhieàu ñöùa beù chöøng 10 tuoåi
maø cuõng ñaõ ñöôïc neám muøi tuø toäi ñeán hôn 9 naêm.
Ba ñoäi tuø kieân giam bò nhoát rieâng bieät,
caám lieân heä vôùi nhau. Saùng ñöôïc môû cöûa buoàng ra saân, dieän tích
chöøng 50 thöôùc vuoâng, cho ñeán sau buoåi aên chieàu. Suoát nhöõng naêm tuø
ñaøy thì ñaây laø thôøi vaøng son nhaát. Khoûi phaûi ñi lao ñoäng, caû ngaøy
cöù côø töôùng, domino hay xaäp xaùm hoaëc môû töï ñieån ra hoïc tieáng Anh. Luùc
ñoù ôû phaân traïi naøy ñaõ coù moät soá quaân nhaân töø Yeân Baùi chuyeån veà,
hoï coù aùm soá laø Z6, caùch ly bôûi moät saân lôùn neân khoâng thaáy nhau.
Keá beân laø buoàng giam Bieät Kích bò baét töø nhöõng naêm tröôùc 1963 cuõng
ñöôïc chuyeån töø vuøng bieân giôùi veà tröôùc ñoù. Hoï soáng raát ñoaøn keát,
haøo huøng vaø ñöôïc caùn boä traïi giam giaønh cho nhieàu öu ñaõi.
Veà traïi môùi chöa bao laâu ñoäi tröôûng
Nguyeãn vaên Chí bò ñi kyû luaät. Chí laø Phoù tænh tröoûng Vónh Bình , choàng
cuûa Ngoâ thò Bích Dieãm ( Dieãm Xöa) . Keá ñeán laø anh Cao Vaên Baûy Toång
Thö Kyù Hoäi Lieân Tröôøng & Phuïc Höng Mieàn Nam vaø moät ngöôøi khaùc
toâi khoâng nhôù teân, nhöõng ngöôøi naøy bò coi laø xaùch ñoäng vieäc khoâng
nhaän côm khi ôû phaân traïi B. Chí bò giam 1 thaùng , khi veà buoàng anh cho
bieát Phan Nhaät Nam ñang bò kyû luaät n coøn bò kyû luaät.
Khi toaùn kieân giam bò ñöa ñi traïi A soá
coøn laïi cuõng ñöôïc bieân cheá vaø ñöa veà traïi C. Teát naêm ñoù tuø nhaân
traïi C noåi loaïn, caùc buoàng lieân laïc vôùi nhau haùt Quoác ca, nhaïc Chính
huaán vaø hoâ khaåu hieäu ñaû ñaûo CS. Sau Teát boïn coâng an traán aùp döõ
doäi, nhieàu ngöôøi bò ñöa ñi cuøm , coù ngöôøi bò hôn 6 thaùng, ñoù laø
tröôøng hôïp cuûa Leâ Quaûng Laïc.
Sau ñaáu tranh laø tan naùt, moïi ngöôøi
soáng trong noãi kinh sôï vì traïi thieát laäp moät heä thoáng angten daøy
ñaëc. Tuø nhaân khoâng daùm phaùt bieåu suy nghó cuûa mình moät caùch coâng
khai neáu khoâng muoán bò ñöa ñi cuøm.
Chuùng toâi ñöôïc ñöa veà traïi C trong khoâng
khí haûi huøng chöa bao giôø coù tröôùc ñaây. Khi ñoù traïi ñaõ thaønh laäp
moät Ban Thi Ñua goàm coù:
- Nguyeãn Vaên Mai (Tröoûng ban)
- Huznh Ngoïc Ñieäp ( Hoïc taäp )
- Nguyeãn Vaên Hoaù ( Thi ñua )
- BS Laâm Ngoïc Nhaõ (Y teá)
Toâi hôi daøi doøng ôû Ban thi ñua naøy moät
chuùt bôûi noù lieân heä ñeán lôøi toá caùo cuûa oâng Phaïm Toát khi nhaéc ñeán
Huznh Ngoïc Ñieäp.
- Mai nguyeân laø Thieáu taù Caûnh Saùt,
Chaùnh Sôû Ngoaïi Kieàu, moät ngöoøi khoân ngoan ñöôïc loøng caùn boä nhöng
cuõng khoâng coù lôøi noùi hay cöû chæ ñeå anh em phieàn loøng.
- BS Nhaõ ngöôøi Traø Vinh, phuï taù caùn boä
Y só coi beänh xaù traïi, taùnh heäch haïc ñi caûi taïo vì laø Ñaûng Daân Chuû.
- Ñieäp hoaï só, nhieàu laàn trieån laõm
tranh ôû ñöôøng Töï Do kieám ñöôïc khaù nhieàu tieàn, nguyeân laø nhaân vieân
cuûa Phuû ÑUTÖTB. Ñieäp noùi chuyeän nhoû nheï ñoâi luùc nhö muoán phaân traàn
veà coâng vieäc phaûi laøm laø do traïi giao cho chöù anh cuõng khoâng muoán.
- Hoùa laø ñoàng nghieäp vôùi Ñieäp ôû ngoaøi
ñôøi, raát maãn caùn vôùi coâng vieäc, ñoâi luùc toû ra ta ñaây .Maïng aêngten
trong traïi coù leõ phaán lôùn do Hoùa laäp neân, nhöõng ngöôøi bò nghi laøm
aêng ten do oâng Phaïm Toát hay Song Nhò neâu teân ñeàu laø cöïu nhaân vieân
TÖTB. Moãi ngaøy Hoùa ñeàu xuoáng buoàng hoûi thaêm tình hình trong phoøng .
Moïi ngöôøi e deø khi noùi chuyeän vôùi Hoùa .Toâi seõ trôû laïi vôùi nhaân
vaät naøy vì noù coù lieân heä ñeán moät Thuï Nhaân khaùc.
Toâi xin coù moät vaøi goùp yù vôùi oâng Song
Nhò döïa theo trích daãn cuûa Hoøang Lan Chi:
1 / Hai toå tröôûng môùi Ñaëng vaø Tröïc ñi
nhaän chæ thò veà hoïp caû buoàng phoå bieán yeâu caàu cuûa ban giaùm thò ...
Vôùi chi tieát naøy toâi e raèng oâng ñaõ laàm.
Trong moãi buoàng coù 2 ñoäi, moät trong hai ñoäi tröôûng seõ kieâm nhieäm
chöùc vuï buoàng tröôûng vaø chæ coù buoàng tröôûng môùi coù theå hoïp caû
buoàng ñeå phoå bieán leänh laïc maø thoâi.
2/ÔÛ moät ñoaïn khaùc noùi veà vieäc anh Laïc
vöøa ra khoûi kyû luaät phaûi ñi lao ñoäng ngay, Song Nhò vieát “anh nhôø toâi
xin cho anh nghæ moät ngaøy ñeå taém giaët. Nhôø ñoäi tröôûng toå tröôûng thì
khoâng bao giôø ñuôïc caû”. Toâi raát ngaïc nhieân veà söï töï tin vaø caû
quyeát laø tieáng noùi cuûa moät ngöôøi tuø thöøông (Song Nhò) laïi coù giaù
trò hôn cuûa Ñoäi tröôûng. Maø oâng noùi ñuùng, sau khi SN xin, quaûn giaùo
traû lôøi ngay “ÖØ noùi vôùi anh Laïc ngaøy mai nghæ ñi “ Roài quay sang ñoäi
tröôûng “ anh Maoõ ngaøy mai cho anh Laïc nghæ ôû nhaø moät ngaøy ñeå anh aáy
taém giaët” .
Qua trích daãn naøy chuùng ta nhaän ra ñöôïc
2 ñieàu: moät laø SN raát coù uy tín vôí caùn boä neân vöøa môû lôøi laø quaûn
giaùo nghe theo lieàn, thöù ñeán tay quaûn giaùo naøy cuõng coù loøng nhaân
ñaïo.
Sau thôøi gian daøi bò cuøm trong xaø lim
chaéc chaén Laïc khoâng muoán trôû laïi ñoù laàn nöõa. Do ñoù Laïc coá gaéng ñi
lao ñoäng duø söùc khoeû suy kieät. Vôùi uy tín chöøng ñoù sao SN khoâng xin
quaûn giaùo cho Laïc ñöôïc laøm vieäc nheï caàn gì phaûi ñeà nghò vôùi Tröïc “Hai
anh em toâi xin cuoác luoân phaàn cuûa Laïc, ñeà nghò anh ñeå cho anh Laïc nghæ
...” . SN coù thieän yù laø ñieàu ñaùng hoan ngheânh nhöng ñeà nghò vieäc ñoù
vôùi toå tröôûng laø sai trong thöïc teá. Giaû söû Tröïc ñoàng yù ñeå Laïc
ngoài nghæ thì lieäu 2 caûnh veä vaø quaûn gíao coù ñeå yeân cho khoâng? Chæ
coù ñoäi tröôûng môùi coù quyeàn ñeà nghò vôùi quaûn giaùo nhöõng tröôøng hôïp
caù bieät, neáu töï ñoäng cho moät ngöôøi ngoài khoâng thì ñeán ñoäi tröôûng
cuõng te tua noùi gì ñeán toå tröôûng.
ÔÛ baõi lao ñoäng moãi ñoäi ñeàu coù 1 ngöôøi
phuï traùch naáu nöôùc uoáng vaø laøm nhöõng coâng vieäc laët vaët theo leänh
quaûn giaùo, coâng vieäc naøy thöôøng daønh cho ngöôøi yeáu söùc, toâi ñaõ
töøng laøm vieäc naøy ôû ñoäi rau xanh cuûa ñoäi tröôûng Nguyeãn Vaên Danh.
Vôùi uy tín saún coù SN dö söùc xin cho anh Laïc laøm coâng vieäc naøy. Tieác
thay SN ñaõ boû lôõ cô hoäi ñeå cöuù Laïc.
3/ Veà caùi cheát cuûa Laïc toâi nghó coù leõ
thôøi gian ñaõ laøm moät soá chi tieát SN khoâng coøn nhôù chính xaùc. Do moät
tình côø toâi laø ngöôøi ñaõ chöùng kieán nhöõng giaây phuùt gaàn nhö cuoái
cuøng cuoäc ñôøi khoå ñau cuûa Laïc. Luùc ñoù toâi ñang naèm ôû beänh xaù vôùi
caùc anh Nguyeãn Vaên Baûy vaø Tröông Vaên Hoøa. Anh Baûy (kyõ sö an baøi ñieän
töû) bò lao phoåi naëng, tuaàn naøo cuõng oùi ra maùu, ñaõ naèm ôû beänh xaù
hôn 1 naêm, Hoøa (thieáu taù caûnh saùt) bò beänh taâm thaàn. Vaøo caùi ñeâm
Thanh (cuõng laø nhaân vieân ÑUTÖTB) leân côn ñoäng kinh, maëc duø raát yeáu
toâi ñöôïc anh Baûy phuï ñeø Thanh xuoáng ñeå ngaùng chieác ñuûa vaøo mieäng
sôï Thanh caén löôõi. Ñöôïc ñöa leân beänh vieän huyeän nhöng Thanh ñaõ cheát
ngay trong ñeâm aáy.
Sau bieán coá ñoù khoâng laâu moät buoåi
chieàu toâi nghe tieáng xì xaàm cuûa nhieàu ngöôøi beân phoøng khaùm beänh neân
ñi voøng qua cöûa soå phía sau nhìn vaøo. Moät tuø nhaân ñöôïc hai ngöôøi baïn
tuø khaùc khieâng vaøo ñeå treân giöôøng. BS Nhaõ ñang khaùm phaàn buïng, laät
ngöôøi beänh qua beân maët roài laên qua traùi. Beänh nhaân reân ñau ñôùn ñang
khi traû lôøi caâu hoûi cuûa BS. Khi Bs Nhaõ ñi laáy thuoác toâi nhaän ra beänh
nhaân laø Laïc vôùi göông maët traéng beäch vaø ñoâi maét nhaém nghieàn khoâng
coøn chuùt sinh löïc. Baùc só luùi huùi chích cho Laïc moät muõi thuoác roài
chaïy ñi tìm caùn boä y só phuï traùch beänh xaù. Qua trao ñoåi cuûa BS Nhaõ
vaø hai ngöôøi kia toâi bieát ñaïi khaùi ôû baõi lao ñoäng Laïc keâu ñau buïng
vaø choùng maët, ñöôïc cho ngoài nghæ nhöng tình traïng ngaøy moät teä hôn,
quaûn giaùo cho 2 ngöôøi dìu Laïc veà beänh xaù, dó nhieân laø coù caûnh veä ñi
keøm, nhöng roài ñoâi chaân Laïc khoâng cöû ñoäng ñöôïc nöõa neân 2 anh phaûi
khieâng ñi.
Moät laùt sau caùn boä y só ñi xe ñaïp ñeán,
BS Nhaõ tôùi sau vaøi phuùt. Vì coù caùn boä toâi khoâng ñöùng gaàn cöûa soå
ñöôïc nhöng töø xa xa toâi cuõng thaáy BS Nhaõ laøm laïi ñoäng taùc khaùm luùc
naõy cho caùn boä xem. Hai ngöôøi trao ñoåi vôùi nhau moät luùc roài vieân y só
laáy xe ñaïp ñi. Luùc naøy Laïc khoâng coøn reân nöõa , khoâng bieát do taùc
duïng cuûa muõi thuoác khi naõy hay anh ñaõ hoân meâ . Gaàn chaïng vaïng coù xe
ñeán chôû Laïc leân beänh vieän huyeän Yeân Ñònh. Cöûa phoøng giam cuûa beänh
xaù ñaõ bò khoùa neân toâi chæ nghe tieáng noùi xaàm xì moät luùc roài thaáy
coù daùng 2 ngöôøi tuø hình söï khieâng Laïc ra xe . Xe chaïy roài toâi thaáy
buoàn voâ haïn khi nhôù ñeán Thanh laàn tröôùc cuõng ñöôïc ñöa leân beänh vieän
huyeän roài chaúng trôû veà. Sau khi Thanh cheát toâi xuoáng tinh thaàn cöïc
ñoä moãi khi nhìn anh Baûy oùi maùu vaøo chieác lon söõa boø ñeå döôùi gaàm
giöøông.
Buoåi toái thaáy BS Nhaõ ñi ngang ( ban thi
ñua ôû moät phoøng rieâng gaàn beänh xaù, hoï khoâng bò khoùa cöûa buoàng )
toâi goïi ñeå hoûi tình traïng cuûa Laïc nhö theá naøo, Nhaõ laéc ñaàu cho
bieát maùu ñaõ chaûy traøn beân trong buïng. Veà lyù do coù theå bò thöông haøn
laøm ruoät bò thuûng hoaëc bò phuø ñoäng maïch, phaûi moã ra môùi bieát ñöôïc.
Toâi hoûi coù hi voïng gì khoâng Nhaõ cöôøi nheï:
- Coù trôøi môùi cöùu ñöôïc, hoài chieàu
maïch noù nhaûy yeáu laém. Tao nghó baây giôø chaéc noù ñaõ ñi roài.
Toâi thaån thôø nhôù ñeán Laïc, göông maët
ñieån trai vôùi laøn ria meùp moûng vaø chieác oáng voá nhöõng ngaøy ôû QN laøm
cho Laïc coù daùng veõ cuûa moät coâng töû phong löu hôn laø moät ngöôøi tuø
caûi taïo. Theâm moät ngöôøi ñaõ ra khoûi traïi voäi vaøng maø khoâng chôø
leänh phoùng thích!
Toâi khoâng coù yù ñònh beânh vöïc vieäc
Tröïc coù laøm antene hay khoâng. Ñieàu ñoù toâi khoâng bieát . Nhöng vieäc coá
tình trình baøy nhö Tröïc laø ngöôøi ñaõ giaùn tieáp gaây neân caùi cheát cuûa
Laïc laø ñieàu khoâng phaûi. Vieäc Tröïc noùi “nhaø giaøu ñöùt tay aên maøy ñoå
ruoät” coù theå ñuùng cho moät tröôøng hôïp khaùc nhöng khoâng theå xaõy ra
vaøo ngaøy Laïc ñöôïc ñöa leân beänh xaù vaø ñöôïc chôû leân beänh vieän
huyeän. SN vieát “ Huznh Tr Tr ngoài aên ôû saøn treân noùi to leân... “ laø
khoâng ñuùng, beänh xaù luoân luoân nhaän phaàn aên tröôùc caùc buoàng, y só
cuûa beänh xaù ñaïp xe ñi roài khoaûng 15 phuùt sau toâi môùi nhaän phaàn aên
.Vaøo luùc ñoù caùc ñoäi lao ñoäng chuaån bò nhaäp traïi.
Toâi trình baøy hôi daøi doøng ñeå coù theå
thaáy ñöôïc möùc khaû tín cuûa nhöõng ñieàu Song Nhò vieát.
2/ Phaïm vaên Toát vs Huyønh Trung Tröïc
( Ngöôøi toå chöùc antene vaø moät Thuï Nhaân
khaùc)
...Vaøo tuø coù 3 teân an-ten noåi tieáng laø
Phan Theá Ñaúng(...), Huznh Trung Tröïc (...), Huznh Ngoïc Ñieäp (...)
Tröïc ôû tuø vôùi toâi taïi traïi Long Thaønh
moät thôøi gian ngaén khaùc ñoäi sau ñoù chuyeån ra Baéc khoâng ôû chung traïi.
Nhöng khi veà gaëp moät soá ngöôøi coù than phieàn Tröïc vaøo traïi angten.
Laâu quaù toâi cuõng queân teân nhöõng ngöôøi noùi laø ai!.....
Trong tuø ai cuõng cheâ noù vì noù laøm aêng
ten. Beát laém.
Ñoù laø 3 trích ñoaïn maø Ngöôøi lính giaø Oregon caên cöù theo
lôøi cuûa oâng Phaïm vaên Toát ñeå toá nhöõng ngöôøi laøm aêng ten taïi Traïi Caûi Taïo soá 5, ñaëc
bieät laø Huznh Trung Tröïc. Nhöõng ñieàu oâng Toát Phaïm vieát khoâng haún laø
khoâng ñuùng nhöng noù khoâng thuyeát phuïc ôû choå oâng khoâng ôû cuøng traïi,
chæ nghe noùi laïi (maø cuõng khoâng nhôù laø ai noùi) thaønh ra ñaõ coù thieáu
soùt . Ñieàu ñaùng ngaïc nhieân laø Ngöôøi lính giaø Oregon vaø caû Hoaøng Lan Chi laïi tin vaøo
nhöõng lôøi chöùng mô hoà nhö vaäy.
Coâng bình maø noùi neáu aêng ten ñöôïc hieåu
theo nghóa laø ngöôøi chuyeân ñi baùo caùo tình hình trong buoàng, ñoäi ,toå
cho quaûn giaùo thì maáy oâng buoàng tröôûng , ñoäi tröôûng hay toå tröôûng
ñeàu la antene heát. Thænh thoaûng coù ñoäi tröôûng ñi kyû luaät laø vì bao che
hay khoâng baùo caùo ñaày ñuû nhöõng vieäc xaõy ra trong ñoäi nhö tröôøng hôïp Nguyeãn
Vaên Chí hoaëc cuûa ÑT Nguyeãn Cao Quyeàn buoàng tröôûng B6 ôû QN. Caù bieät
coù nhöõng ñoäi tröôûng, toå tröôûng haéc aùm eùp anh em phaûi laøm quùa söùc
ñeå kieám ñieåm nhöng ñoù khoâng phaûi laø chuyeän laøm antene.
OÂng Toát vì chæ nghe noùi laïi neân chæ
bieát Ñaúng, Tröïc vaø Ñieäp trong khi coù moät antene khaùc coøn uy quyeàn hôn
Ñieäp laø Nguyeãn Vaên Hoùa. Hoùa khoâng baùo caùo vôùi quaûn giaùo maø baùo
caùo thaúng leân BGT thoâng qua caùn boä giaùo duïc. Nhieàu ngöôøi bò ñi kyû
luaät vì nhöõng baùo caùo töø Nguyeãn Vaên Hoùa. Toâi seõ hôi daøi doøng moät
chuùt tröôùc khi trôû laïi vôùi nhaân vaät naøy. Chuyeän coù lieân heä ñeán
moät Thuï Nhaân khaùc.
Buoåi saùng toâi trình dieän ôû Tröôøng Leâ
Vaên Duyeät Gia Ñònh, vöøa ñoùng tieàn xong böôùc qua khoûi coång thì gaëp ngay
2 ngöôøi quen laø Mai Kim Ñænh vaø Voõ Quoác Thanh. Ñænh luùc ñoù laø Toång UÛy
vieân Nghieân Keá vaø Thanh laø UÛy vieân Tö Phaùp ñaûng Coâng Noâng caû 2 laø
nhöõng ngoâi sao ñang leân cuûa Traàn Quoác Böûu. Ñænh ñaùng lyù ñöôïc ñeà cöû
laøm Toång Tröôûng Lao Ñoäng nhöng vì oâng Nguyeãn baù Caån xin vôùi oâng Böûu
ñeå Daân Bieåu Vuõ Coâng ñaûm nhaän chöùc vuï naøy thaønh ra Ñænh phaûi ñôïi
dòp khaùc. Luaät sö Thanh laø Chuû tòch Hoäi Ñoàng Ñoâ Thaønh ñang chuaån bò
öùng cöû Daân bieåu vaøo thaùng 9 .Hoài ñaàu thaùng tö Thanh höôùng daãn phaùi
ñoaøn baùo chí vaø HÑÑT leân Bình Döông ñeå uûy laïo ñoàng baøo Phöôùc Long
ñang tò naïn ôû Goø Ñaäu. OÂng Chuû Tòch Hoäi ÑoàngTænh BD baän coâng taùc neân
toâi thay maët ñöa phaùi ñoaøn ñi uûy laïo vaø môøi hoï ñi aên tröa. Moïi
chuyeän ñeàu toát ñeïp nhöng giôø choùt moät nöõ phoùng vieân ñi trong phaùi
ñoaøn ‘’maát tích’’ khieán Thanh vaø Döông vaên Long phaûi chaïy ñoân chaïy ñaùo
ñi tìm maø cuõng khoâng gaëp. Veà sau nghe keå laïi laø coâ gaëp ngöôøi quen
ñöa veà SG tröôùc ñoù. Gaëp laïi Ñænh vaø Thanh coù bao nhieâu chuyeän ñeå haøn
huyeân.
Veà traïi Long Thaønh chæ coù toâi vaø Ñænh
ôû Khoái 2 (Ñaûng Phaùi), teù ra daân Chaùnh Trò Kinh Doanh khoâng coù maáy
ngöôøi muoán laøm chaùnh trò , baây giôø ñi ôû tuø veà toäi naøy chæ coù 2
moùng. Maáy thaùng sau Ñænh vaø Thanh bò chuyeån veà traïi giam Thuû Ñöùc roài
ñöa ra Baéc. Khoái 2 coøn laïi toaøn nhöõng ngöôøi lôùn tuoåi nhöng chung ñoäi
vôùi toâi coù 2 thanh nieân treû, hoï laø Phan Vaên Nho Chuû Tòch vaø Hoaøng
Ñình Taïo Phoù Chuû Tòch Ñoaøn Sinh Vieân Phong Traøo Quoác Gia Caáp Tieán .
Nho ñang hoïc Cao Hoïc 2 Quoác Gia Haønh Chaùnh.
Moät hoâm nghe Nho say söa keå cho Taïo veà
thaønh phoá Dalat vôùi nhöõng ñòa danh quen thuoäc, toâi ñeán hoûi Nho coù
phaûi laø daân Dalat khoâng . Baát ngôø toâi ñöôïc bieát anh chaøng naøy hoïc
khoùa 6 CTKD. Nho raát chöûng chaïc vaø deã thöông, toâi keát thaân vôùi Nho vì
ít ra cuõng coøn moät maïng nöõa xuaát thaân ôû Dalat vaø theo ‘’ ñaûng phaùi
phaûn ñoäng’’. Chuùng toâi veà Quaûng Ninh muøa Ñoâng 1976, trôøi thaät reùt
vôùi gioù muøa ñoâng baéc , coù hoâm nhieät ñoä xuoáng ñeán 0 ñoä.
Roài muøa heø ñeán, moät vieäc baát ngôø xaõy
ra . Moät hoâm ñi lao ñoäng veà Nho naèm trong buoàng vaø khoâng boû ca ñeå
laûnh phaàn aên, ngöôøi phuï traùch chia côm nhôø toâi kieám ñoà ñeå ra vaø sau
ñoù mang vaøo buoàng. Nho cöông quyeát khoâng aên vaø baûo toâi deïp ñi. Roài
nhöõng ngaøy sau Nho khoâng ñi lao ñoäng vaø cuõng khoâng aên uoáng gì, ñoâi
maét khoâng coøn thaàn nöõa.
Trong traïi giam maø boû aên thì coù nghóa
laø chuaån bò rôøi traïi sôùm. Toâi hoûi baùc só Laém xin thuoác cho Nho, BS
khaùm maáy laàn vaø cho noù moät soá thuoác an thaàn khoâng bieát anh xin cuûa
ai ñoù. Bs Laém daën toâi giöõ thuoác chöøng naøo noù khoâng nguû lieân tuïc
môùi cho uoáng vaø nhôù ñöøng ñöa heát cho noù. Anh noùi nhoû vôùi toâi laø
thaèng naøy chæ khi naøo ñöôïc thaû môùi hi voïng noù khoûi beänh . Luùc ôû QN
nöùôc uoáng ñöôïc naáu taïi buoàng baèng than ñaù neân toâi laáy baùnh mì traïi
phaùt naáu thaønh chaùo boû theâm vaøi con toâm khoâ hay khoâ boø, ít boät
ngoït roài naên næ maûi noù môùi chòu aên. QN laø tænh coâng nghieäp neân aên
ñoän boät mì, cöù 3 böûa baùnh mì laïi coù 1 böûa côm traéng, nhôø vaäy maø ôû
QN 2 naêm chæ coù 2 ngöôøi cheát laø TT Nguyeãn Vaên Beâ nguyeân Trung Ñoaøn
Tröôûng TÑ8 vaø moät ngöôøi nöûa toâi khoâng nhôù teân.
Nhöõng ngaøy noùng böùc qua ñi Nho khaù trôû
laïi, aên uoáng bình thöôøng vaø ñi lao ñoäng . Nhöng cuõng töø ñoù cöù ñeán
muøa heø Nho laïi boû aên, khoâng ñi lao ñoäng vaø cuõng khoâng theøm noùi
chuyeän vôùi ai keå caû quaûn giaùo. Ñieàu tình côø laø trong suoát thôøi gian
ñi tuø toâi vaø Nho luoân ôû cuøng buoàng.
Sau hôn 2 thaùng ôû beänh xaù toâi trôû veà
ñoäi vaø ñöôïc giao laøm veä sinh buoàng. Coâng vieäc chính laø queùt doïn söûa
sang meàn chieáu cho ngaê
Sau hôn 2 thaùng ôû beänh xaù toâi trôû veà
ñoäi vaø ñöôïc giao laøm veä sinh buoàng. Coâng vieäc chính laø queùt doïn söûa
sang meàn chieáu cho ngaên naép , töôùi nöôùc caây kieång , phaân phoái nöôùc
uoáng vaøo lon guigoz cho moïi ngöôøi khi nhaø beáp mang ñeán .
Luùc ñoù laø muøa heø vaø Nho cuõng ñang nghæ
… holiday. Moät buoåi saùng Hoùa gheù buoàng, trong buoàng coù 1 ngöôøi nghæ
beänh vaø Nho. Hoùa ngoài noùi chuyeän vaø huùt thuoác laøo vôùi ngöôøi kia,
toâi ñang queùt doïn ngoaøi saân boãng coù tieáng la trong buoàng, toâi chaïy
vaøo, moät caûnh töôïng laï luøng vaø khaù buoàn cöôøi ñang xaõy ra. Nho ñöùng
treân beä nguû phía sau löng Hoùa , ñang naém chaët loå tai traùi cuûa anh naøy
vaø ñi thuït luøi . Hoùa coù leõ ñau quaù cuõng phaûi ruøng ngöôøi xuoáng ñi
giaät luøi theo. Toâi chaïy ñeán ñaùnh maïnh vaøo tay Nho vaø theùt :
- Boä maøy ñieân haû ?
Nho buoâng tay ra , cöôøi cöôøi vaø trôû veà
choå naèm . Göông maët Hoùa ñoû gaát nhöng loå tai coøn ñoû hôn nöûa. Anh ta
vöøa theïn vöøa töùc giaän lôùn tieáng :
- Ñöøng coù giaû boä ñieân khuøng , tao seõ
cho cuøm heát thöû coi ai xuùi maày
Caâu
noùi ñoù hieån nhieân muoán aùm chæ toâi, moïi ngöôøi ñöông nhieân coi nhö toâi
laø ngöôøi giaùm hoä Nho. Neáu noù boû aên toâi cuõng ñöôïc baùo ñeå laïi doã
daønh . Thöôøng thì Nho nghe lôøi vaø aên qua quít moät chuùt. Hoài ñi kieân
giam ôû traïi A toâi ñaõ gaàn ñöùng tim vì anh chaøng naøy. Khoâng bieát baèng
caùch naøo qua bao nhieâu laàn xeùt buoàng Nho vaãn giöû ñöôïc quyeån saùch
biaø cöùng veà tieåu söû vôùi hình aûnh ñaùm cöôùi cuûa Nöõ Hoaøng Elizabeth
II. Quyeån saùch naøy döôøng nhö ñaõ ñöôïc ñoåi baèng maáy oå baùnh mì cho ai
ñoù luùc ôû QN, ñoù laø baûo vaät, laø taøi saûn quùi nhaát cuûa Nho . Moät
hoâm quaûn giaùo ñeán buoàng thaáy Nho ñang nheùt voäi quyeån saùch döôùi
chieáu lieàn bieåu ñöa cho oâng ta coi. Luùc quaûn giaùo tòch thu quyeån saùch
toâi nhìn thaáy göông maët noù xaùm ngaét vaø loä veû cöïc kz ñau khoå. Khi
caùn boä caàm quyeån saùch ñi ra phía coång noù chaïy laïi löôïm cuïc gaïch
leân, toâi sôï noù saép laøm chuyeän ñieân khuøng neân chaïy theo ñònh oâm noù
laïi . Neáu neùm, duø truùng hay khoâng truùng quaûn giaùo cuoäc ñôøi noù seõ
chaám döùt ôû ñoù. Khi toâi chaïy tôùi chæ kòp duøng tay haát tung cuïc gaïch
ñi . Noù khoâng neùm cuïc gaïch veà phía quûan giaùo maø giöû baèng caû 2 tay
ñeå ñaäp vaøo ñaàu mình. May maø vieân gaïch rôùt vaø traùn noù chæ bò traày
sô. Toâi töùc quaù neân chöûi noù vaø Nho ngoài guïc ñaàu xuoáng coù leõ noù
khoùc vaø boû aên chieàu hoâm ñoù. Baây giôø noù laïi moù deá ngöïa nöõa !
Sau khi haêm doïa, Hoaù boû veà phoøng cuûa
Ban thi ñua , roài ñi leân Ban giaùm thò baùo caùo. Toâi heát söùc lo laéng cho
Nho. BS Nhaõ sau khi nghe Hoùa keå chuyeän, ñi xuoáng buoàng gaëp Nho. Toâi
heát söùc xuùc ñoäng noùi vôùi anh ta :
Sau khi haêm doïa, Hoaù boû veà phoøng cuûa
Ban thi ñua , roài ñi leân Ban giaùm thò baùo caùo. Toâi heát söùc lo laéng cho
Nho. BS Nhaõ sau khi nghe Hoùa keå chuyeän, ñi xuoáng buoàng gaëp Nho. Toâi
heát söùc xuùc ñoäng noùi vôùi anh ta :
- Nhaõ ôi, vuï naøy chæ coù maøy laø coù theå
cöùu maïng ñöôïc thaèng Nho thoâi ,neáu noù bò ñöa ñi cuøm tao chaéc chaén
trong voøng 1 tuaàn leã noù seõ cheát. Neáu maày khoâng cöùu noù, ra ngoaøi
ñôøi tao seõ noùi vôùi moïi ngöôøi quen laø maøy phaûi chòu traùch nhieäm veà
caùi cheát cuûa noù.
BS Nhaõ cöôøi vaø chöûi :
- ÑM, maøy ñöøng doïa tao. Töø töø roài giaûi
quyeát laøm caùi gì maø roái leân theá.
Thöôøng noùi chuyeän vôùi Nhaõ toâi chæ keâu
laø oâng xöng toâi vì Nhaõ lôùn hôn toâi maáy tuoåi, maëc duø anh ta cöù luoân
mieäng maøy tao. Hoài môùi voâ Long Thaønh anh laøm toå tröôûng cuaû toâi, khi
laäp danh saùch cuûa toå Nhaõ boång hoûi :
- Hoài Ñaïi hoäi Nghò vieân toaøn quoác ôû
Dinh Ñoäc Laäp anh treû nhaát phaûi khoâng ?
- Sao oâng bieát ? Toâi nhìn anh ta doø xeùt
.
Nhaõ cho bieát luùc ñoù anh laø Nghò vieân HÑ
Ñoâ Thaønh neân coøn nhôù maët, roài Nhaõ cöù thaân maät maøy tao töø ñoù. Laàn
naøy do quaù xuùc ñoäng veà vieãn töôïng Nho coù theå bò ñöa ñi cuøm toâi maøy
tao vaø hôi cöôøng ñieäu veà traùch nhieäm cuûa Nhaõ.
Buoåi chieàu quaûn giaùo gheù buoàng gaëp
Nho, noù chæ cöôøi cöôøi nhìn leân traàn nhaø. Caùn boä ‘’naâng quan ñieåm ‘’:
- Anh Nho nghe naøy , thay vì ñaùnh anh Hoùa thì
ñaùnh toâi neø , seõ nheï toäi hôn. Anh Hoùa laø ñaïi dieän cuûa Ban, ñaùnh anh
Hoùa laø ñaùnh Ban, anh hieåu chöa. Toâi seõ ñieàu tra roài coù kyû luaät thích
ñaùng vôùi anh ?
Caùn boä boû ñi, Nho naèm ngöôùc leân traàn
nhaø vaãn cöôøi cöôøi .
Gaëp Mai toâi cuõng xin anh trình baøy vôùi
BGT hoøan caûnh beänh taät cuûa Nho , neáu bò cuøm noù khoâng aên uoáng seõ
cheát trong ñoù. Mai noùi anh bieát ñieàu ñoù, höùa seõ trình baøy vôùi BGT vaø
noùi vôùi Hoùa boû qua chuyeän naøy.
Ngaøy hoâm sau quaûn giaùo hoûi toâi dieãn
bieán hoâm tröôùc ,toâi trình baøy nhöõng ñieàu ñaõ thaáy vaø nhaán maïnh laø
Nho khoâng bình thöôøng töø nhieàu naêm roài chöù khoâng phaûi môùi ñaây. Coù
moät ñieàu toâi khoâng noùi ra laø Hoùa cöù vaøi ngaøy laïi ñeán bieåu noù phaûi
ñi lao ñoäng chöù ñöøng naèm nhaø hoaøi. Coù leõ aùp löïc cuûa Hoùa laøm cho
Nho böïc töùc, ñöa ñeán haønh ñoäng vöøa roài.
Maáy hoâm sau anh Mai cho toâi hay laø moïi
vieäc ñaõ yeân roài. Traïi khoâng cöùu xeùt kyû luaät Nho.
Phaàn Nho, noù tænh ruïi nhö chaúng coù
chuyeän gì xaõy ra treân ñôøi naøy nhöng phaàn toâi , trong thaâm taâm toâi
bieát ôn Mai, bs Nhaõ vaø caû Hoùa nöõa.
Toâi xin döøng laïi ôû ñaây vôùi nhaän xeùt :
1/ OÂng Phaïm vaên Toát khoâng coù ôû Traïi
soá 5 oâng chæ nghe ngöôøi naøy ngöôøi kia noùi laïi neân oâng khoâng bieát
töôøng taän moïi chuyeän, oâng chæ nhaéc teân Huznh Ngoïc Ñieäp maø khoâng noùi
gì ñeán Hoùa toâi e raè ng khoâng coâng baèng vôùi Ñieäp. Coøn neáu khoâng
bieát gì veà Nguyeãn Vaên Hoùa toâi nghó raèng oâng ñaõ töï tin thaùi quaù khi
traû lôøi Ngöôøi lính giaø Oregon:
‘’ñöôïc chöù’’.
2/Vôùi Hoaøng Lan Chi , hi voïng sau khi ñoïc
nhöõng doøng naøy thì thaéc maéc veà vieäc : coù ngöôøi vieát Huznh Trung Tröïc
‘’…ôû trong tuø coù nhöõng haønh ñoäng nhö vaày nhö vaày , coù ñuùng khoâng ?‘’
phaàn naøo ñöôïc giaûi toûa.
Toâi xin chia seû vôùi ‘’ coânöông’’ moät
chuùt taâm söï . Neáu laàn ñoù toâi khoâng töø choái ñöôïc chöùc ñoäi tröôûng
bò chæ ñònh luùc ñi kieân giam , seõ coù 2 khaû naêng xaõy ra : hoaëc toâi bò
ñi kyû luaät nhö Chí sau moät thôøi gian ngaén, hoaëc toâi phaûi baùo caùo ñaày
ñuû chuyeän haøng ngaøy haøng giôø xaûy ra trong ñoäi ñeå giöû laáy söï an
toaøn cho mình. Maø coâ coù bieát sau khi bò ñi kyû luaät veà quaûn giaùo baét
phaûi laøm gì khoâng? Tieáp tuïc laøm ñoäi tröôûng nöõa!
Neáu laâm vaøo hoaøn caûnh ñoù toâi chæ coøn
bieát caàu nguyeän caùc ñoäi vieân cuõ cuûa mình ñöøng ai coù tham voïng trôû
thaønh nhaø vaên. Theá thoâi.
Voõ Quang Trieäu
