Mấy nghìn năm trước, Khổng Phu Tử đã đề ra học thuyết “Hình
Nhi Hạ” để chỉ cái hữu hình, cái vật chất, cái áo cơm, cái ăn, cái mặc; và
“Hình Nhi Thượng” để chỉ cái vô hình, cái phần tinh túy, cái giá trị tinh thần
của cuộc sống.
Xã hội miền Nam
và cả nuớc sau ngày 30-4-1975 đã bị thứ “hạ tầng cơ sở” hủy diệt thứ “thượng
tầng kiến trúc” của con người. Ngạn ngữ có câu: “Miếng ăn là miếng nhục”. Và người
cộng sản đã xử dụng miếng ăn để hạ thấp phẩm giá, nhân cách, để hạ nhục con
người – con người trí thức, khoa bảng hay dân dã bình dân không thoát khỏi cái
thường tình của nhu cầu vật chất. Chúng tôi biết điều đó và chúng tôi đã phải
nhiều phen chống chỏi với điều đó.
Tết Canh Thân 1980, gia đình cô em gái và ông anh bà chị của
tôi, từ Hà Tĩnh gửi vào traị tù cho tôi một gói quà gồm hai ký nếp, một ký đậu
đen và một ký đường cát. Đó là món quà của cô em gái và ông anh bà chị đã 25
năm chưa gặp lại nhau. Tôi cảm động, vui mừng một phần vì nghĩ rằng thế là tôi
có một cái Tết “linh đình”, nhưng phần khác vì sợi dây máu thịt của Mẹ cha như
vừa nối liền lại giữa anh chị em chúng tôi sau đúng một phần tư thế kỷ cách ly
vì mối hận sông Gianh, Bến Hải chia đôi hai miền đất nuớc!
……………..
Người nữ cán bộ lấy gói quà, mở ra và câu nói mở đầu của bà ấy
là: “Nghệ Tĩnh mà có nhiều nếp gạo thế
này cơ à”. Tôi im lặng vì đó không phải là câu hỏi dành cho tôi và giọng
điệu đã nói lên một cái gì đó của ganh tức, nếu không phải là thù hận. Rồi
người nữ cán bộ hất hàm:
- “Gói quà của anh chúng tôi giữ lại đấy nha!”
Quả thật, quyết định đó của người nữ cán bộ hoàn toàn ngoài
dự đoán của tôi. Tôi ngạc nhiên hỏi:
- Tại sao, Cán bộ?
- Nội quy cấm đun nấu. Không được mang thức ăn sống vào
trại.
Tôi vẫn ôn tồn:
- Tôi thấy vừa rồi các
anh khác được mang vào tất cả, cũng gạo, nếp, đậu và còn nhiều hơn những thứ
này.
Bà cán bộ trả lời tôi:
- Chúng tôi giải quyết từng trường hợp.
…………..
Tất cả những thứ đó bây giờ nhìn lại chỉ là một phần của hạt
bụi rơi rớt dọc đường. Nhưng chỉ những người trong cuộc, chỉ những người từng
bước qua đoạn đường đó mới thấm cảm được nỗi buồn nhân thế.
Đến giờ này, thật sự lòng tôi có nhiều ân hận xốn xang. Tôi
thật lòng thương hại người nữ cán bộ đó, cũng như những người công an mà tôi
từng tỏ thái độ cự nự, khó chịu. Chúng tôi đã từng là những kẻ một thời hưởng
thụ trong xã hội miền Nam sung túc, đã từng ăn ngon mặc đẹp, lên xe xuống ngựa,
nhưng vơí họ trước khi khoác bộ áo quần cán bộ, công an, họ từng lam lũ, đói
rách, thiếu thốn.
Biết đâu người nữ công an kia đang có những đứa con nheo
nhóc, rách rưới ở nhà. Biết đâu chính bà ta cũng đang thèm thuồng đói khát như những
người tù chúng tôi lúc đó. Nhiều lần tôi đã thổ lộ với nhiều bạn hữu niềm ân
hận của tôi khi tôi giằng lấy từ tay người cán bộ cái thìa Inox USA,
loại thìa phát cho quân đội trước 75, cái thìa ấy với tôi lúc đó là một đồ dùng
cần thiết hàng ngày vì tôi không thể ăn bốc…
*(Nửa Thế Kỷ Việt Nam, Cội Nguồn 2010)
No comments:
Post a Comment